Sarid- Zbigniew Gajzler
6 min read
Jak każde inne powołanie, tak i to wymaga od nas umiejętności bycia szczerym z sobą i z innymi napotkanymi na drodze swojego życia. Nie kończyłem studiów na Wydziale reżyserii, tylko fotografii, a w tym czuję się dość swobodnie, to moja życiowa pasja do chwili obecnej. Nigdy nie zrobiłem zdjęcia dobrego, lub pięknego, każde z moich zdjęć coś musi wyrażać i być interesujące, kiedy fotografuję portret, to staram się zajrzeć głęboko obiektywem w oczy, jakie one w tym momencie wyrażają emocje, lub kryją tajemnicę. Z naturą martwą jest inaczej tutaj, to ja wyrażam swoje emocje, po przez kompozycję kadru i obiektu. Był czas kiedy pracowałem z największymi magami ekranu, stając za kamerą, ale też wykonywałem setki fotosów na planach filmowych, współpracowałem z takimi magazynami jak FILM, czy EKRAN, w pewnym momencie mojego życia doszedłem do wniosku, że warto jest odcisnąć kilka trwałych śladów na piaskach swojego czasu i postanowiłem zrezygnować z pracy na rzecz innych, tylko oddać się pracy na swój, rachunek, realizując własne filmy doc. Co czyni mnie spełnionym, gdyż dotykam prawdziwych bohaterów i Ich historii życia, docierając często krętymi drogami do prawd ludzkiej egzystencji. Podobnie było z filmem SARID, to wprawdzie film o Holocauście, ale tak naprawdę to historia małego Aleksa i Jego rodziny w czasie okupacji hitlerowskiej.
Ta tematyka chodziła za mną od lat, mieszkam w niedużym mieście pod Lodzią w Pabianicach, ale to tu przed wojną społeczność Żydowska stanowiła 1/3 całej społeczności oprócz Polskiej i Niemieckiej, To tu już w Styczniu! 1940r utworzono jedno z pierwszych Gett w Polsce. Ponieważ po wojnie nikt nie ostał się z tej społeczności, więc nie miałem żadnej możliwości na jakikolwiek kontakt z kimkolwiek. Zgłaszałem się do Gminy Łódzkiej, ale ówczesny przewodniczący Gminy Symcha Keler nie chętnie chciał rozmawiać, tłumacząc mi, żebym sobie sam szukał kontaktów, a wystarczyłoby, aby dał mi kontakt do ziomkostwa Żydów Łódzkich w Israelu i Oni by mi dali kontakt z Pabianickimi żydami, tej niechęci nie byłem w stanie pojąć, ale jak to bywa z moją cierpliwością, ona często mnie nagradza, tak było i tym razem. Aleks pewnego razu pojawił się w Pabianicach z grupą studentów z Uniwersytetu w Jerusalem opowiadając swoją historię, napotkał na mnie, a ja na niego po wcześniejszym powiadomieniu mnie o tej wizycie. Później poszło już dość gładko, choć był problem z generowaniem budżetu, gdyż wielcy producenci z Hollywood, do których się zgłaszałem, od zaraz pytali, co to za Getto, my tylko znamy getto Warszawskie, Łódzkie i w Płaszowie za sprawą Stevena Spielberga LISTA SCHINDLERA, ponad to pytali, co to za postać ten Aleks, jak by do cholery to miało znaczenie, bo jeśli ktoś bardzo znany to kase damy, a tak to niech Szanowny Pan sobie sam radzi, oj dostałem niezłą szkole przy tym filmie.
Wówczas uświadomiłem sobie, jak Żydzi czerpią mądrość z Biblii, traktując JĄ jak najlepszą wiedze o biznesie, twierdząc miedzy innymi, że pieniądz lubi mądrość. Dziś wiem, jak wiele zaczerpnąłem z tej żydowskiej wiedzy, niekiedy stosując metody na pozyskanie pieniędzy na film i jakim językiem należy operować, czy kiedy posłużyć się odpowiednim do sytuacji fortelem. Do dziś mam wielu znajomych z tej społeczności, kocham Ich kulturę i kuchnię, jest znakomita, po prostu cymes.. Oni często pytają jak biznes? a ja na to, jest dobrze, ale mogło by być lepiej, to takie też stare żydowskie powiedzenie, również odnoszące się do kobiety.
Wprawdzie pod koniec filmu Spielberg mi pogratulował pracy, gdyż On kilka lat wcześniej kręcił 15 min. wywiad z Aleksem i z innymi świadkami Holocaustu, po przez swoją Fundację Shoach, ale to ja i dzięki mojemu filmowi świat poznał historie małomiasteczkowego Getta w Pabianicach i samego Aleksa. Taki ciekawy epizod z czasu post produkcji SARIDU, kiedy kilka razy przegotowywałem ten film, pewnej nocy przyśniła mi się taka scena, kiedy to ja jestem uczestnikiem MARSZU ŚMIERCI i ide na zagładę z innymi, obudziłem się cały mokry i jeszcze tego samego dnia zdecydowałem o ostatecznej wersji filmu, nic już nie kombinując przy montażu.
Pamiętam uroczysty pokaz w Telaviv-ie w Cinematek, sale na kilkaset miejsc, my po filmie z Aleksem wchodzimy na scenę i widzimy widownie we łzach w oczach, a takich pokazów zaliczyłem w prawie całym świecie. Film znajduje się w największych Muzeach Holocaustu w świecie. Jest wymieniany w czołówce najlepszych doc. o holocauście, obok Spielberga, Polańskiego, Lanzmana i innych wielkich, polecam link: Motyw żyda w filmie.
Praca nad każdym z projektów wymaga ode mnie dużej determinacji i cierpliwości na każdym etapie, w którą staram się włożyć cale serce i wrażliwość, a to później znajduje uznanie u widza. Zawsze uważam, że dzieło twórcy, jeśli nie ma odbiorcy, w moim przypadku widowni, staje się dziełem martwym. Każdy z moich obrazów niesie w sobie uniwersalne przesłanie, stąd tak duże zainteresowanie w Polsce i świecie. Obecnie mam w głowie dwa ciekawe projekty dot. kobiet, czekam tylko na odwilż związaną z Covidem.
Kilka porad od znanego producenta filmowego z Hollywood, pochodzenia żydowskiego.
Nigdy nie mów, że udało ci się w trudach nakręcić film nie do końca może doskonały, jeśli nawet coś poszło nie tak, mów zawsze, że nakręciłeś znakomity film, jeśli ktoś z twojej ekipy twierdzi inaczej nie zasługuje, na dalszą współpracę.
Staraj się w rozmowach z poważnymi ludźmi opowiadać, jak wielu znasz wybitnych twórców, czy aktorów, nawet jeśli tylko raz w życiu się a nimi zetknąłeś, niektórzy z nich obejrzeli twój film, to zawsze budzi respekt i uznanie u wielu.
Staraj się na oficjalnych spotkaniach dobierać i budować odpowiednio wygłaszane zdania, zwracaj uwagę, kto ci podaje dłoń i w jaki sposób, dwa palce świadczą o braku szacunku, liczy się pełna dłoń, jeśli otrzymujesz telefoniczne zaproszenie na kolację, zawsze dodaj, że prosisz o chwilę zastanowienia. Jeśli jesteś nie palący, a ktoś Ci proponuje cygaro, powiedz, że tylko palisz Kubańskie, inne Cię nie interesują.
Pamiętam sytuację, kiedy chciałem nakręcić na terenie obozu w Birkenau dosłownie dwa ujęcia, tory kolejowe prowadzące do obozu i drugie ujęcia pustej rampy kolejowej. Wcześniej dzwoniąc do dyrekcji Muzeum w Oświęcimiu z prośbą o wyrażenie zgody na nakręcenie nieodpłatnie tych dwu ujęć, jak usłyszałem ile mam zapłacić, omal nie spadłem z krzesła. Potraktowano mnie jak producenta mega produkcji filmowej najlepiej amerykańskiej, a przecież mój film to mala forma dokumentalna realizowana w całości za prywatne pieniądze, ale nie spotkałem się ze zrozumieniem, odpowiedź brzmiała jednoznacznie, nie widzimy możliwości traktować pana ulgowo. Rozumiem, Muzeum musi zarabiać, ale nie w ten sposób. Najlepiej to widać na filmie Życie jest piękne też. Robert Benigni, kiedy obóz Oświęcimie wybudowano w Słowenii, a nie kręcono w Polsce, po prostu ekonomia, więc zwróciłem się do Muzeum Holocaustu w Jad-Vaschem i natychmiast mi udostępniono materiały ikonograficzne z Birkenau, zresztą zdjęcia kręciłem w tym Muzeum za darmo, traktowano mnie z wielkim szacunkiem i na każdym etapie zdj. mogłem tylko spotykać się z ogromną życzliwością, aż miło. O całej tej sytuacji nie omieszkałem poinformować prof. Władysława Bartoszewskiego, który był bardzo zbulwersowany całą tą sytuacją, dając swój ostry komentarz na łamach Gazety Wyborczej, później pogratulował mi osobiście filmu, życząc wiele sukcesów. Nie dziwie się, że Roman Polanski, po filmie Pianista już nigdy nie zdecydował się kręcić filmu w Polsce, zresztą nie tylko On, wielu producentów omija nasz kraj tylko ze względów ekonomicznych i braku dobrego klimatu pod tym względem. Na przykład wiele mega produkcji jest kręcone w Czechach, czy w Niemieckiej wytwórni DEFA, i tak jest od lat. Za granicą są budowane ogromne dekoracje udając Polska scenerię…smutne, ale prawdziwe, mam kontakty z wieloma producentami i nie tylko. Nie są zainteresowani Polską.
